Słownik pojęć
Prezentujemy listę pojęć, często wykorzystywanych w kontekście szczelności i efektywności energetycznej budynku wraz z wyjaśnieniem ich znaczenia.
Budynek nZEB
Budynek o niemal zerowym zużyciu energii o bardzo wysokiej charakterystyce energetycznej. Niemal zerowa lub bardzo niska ilość wymaganej energii powinna pochodzić w bardzo wysokim stopniu z energii ze źródeł odnawialnych, w tym energii ze źródeł odnawialnych wytwarzanej na miejscu lub w pobliżu.
Dom pasywny
Budynek o ekstremalnie niskim zapotrzebowaniu na energię na poziomie mniejszym lub równym 15 kWh/m2 o maksymalnym poborze energii pierwotnej 120 kWh/m2 na rok certyfikowany przez Instytut Domów Pasywnych. W budynku pasywnym komfort termiczny zapewniony jest przez pasywne źródła: mieszkańcy, urządzenia elektryczne, ciepło „słoneczne”, ciepło odzyskiwane z wentylacji oraz dogrzewanie powietrza wentylującego budynek w taki sposób, że nie potrzebuje on autonomicznego, aktywnego systemu ogrzewania.
Współczynnik temperaturowy fRsi [-]
Współczynnik temperaturowy fRsi jest wskaźnikiem najniższej temperatury powierzchni wewnętrznej θsi danego połączenia stolarki z murem i pozwala oszacować ryzyko rozwoju pleśni przy połączeniu okna z sąsiednią ścianą. Współczynnik temperaturowy fRsi to różnica pomiędzy temperaturą powierzchni i temperaturą powietrza na zewnątrz (θsi – θe) podzielona przez różnicę temperatury powietrza wewnętrznego i zewnętrznego (θi – θe).
Kondensacja pary wodnej
Jest to proces zmiany stanu skupienia gazowego w stan ciekły pary wodnej, znajdującej się w powietrzu, czyli skraplanie się wody. Jest to stan przeciwny do parowania, gdzie gaz wodny staje się cieczą po ochłodzeniu. Do kondensacji dochodzi przy konkretnych wartościach wilgotności względnej powietrza i temperatury powierzchni, czyli gdy osiągnięty zostanie punkt rosy. Zjawisko to można zaobserwować np. na butelce wyjętej z lodówki, na lustrze w łazience i na wewnętrznych szybach okiennych.
Punkt rosy
Temperatura, w której przy danym składzie gazu i ustalonym ciśnieniu powietrze jest nasycone – nie może już wchłonąć więcej pary wodnej i wskutek tego następuje jej skraplanie, czyli kondensacja pary wodnej. W przypadku stolarki okiennej wilgoć z powietrza skrapla się w miejscu łączenia okna ze ścianą, czyli miejscu najbardziej wrażliwym na przenikanie ciepła. Gdy ściany budynku przez dłuższy czas utrzymują niższą temperaturę od tzw. „punktu rosy” pojawia się wilgoć, a w rezultacie pleśń.
Przykład: dla temperatury 20°C i wilgotności utrzymującej się na poziomie 50% (powietrze nasycone jest wodą w 50%) punkt rosy wynosi 9,3°C. Przyjmuje się w takim przypadku, że płaszczyzna oddzielająca wnętrze budynku w całym pomieszczeniu musi mieć temperaturę większą, niż 10°C. Dlatego tak ważne staje się dobre usytuowanie oraz uszczelnienie miejsca łączenia okna ze ścianą.
Wilgotność względna powietrza
Stosunek ilości pary wodnej zawartej w powietrzu do maksymalnej ilości tej pary, którą powietrze jest w stanie utrzymać przy aktualnej temperaturze bez skroplenia. Jeśli wilgotność względna powietrza zbliża się do maksymalnego poziomu, wytrąca się woda, dzięki czemu powietrze pozbywa się pary wodnej, a poziom wilgoci w powietrzu spada. Optymalna wilgotność względna powietrza w pomieszczeniach powinna wynosić ok. 40-60%. Powyżej tego poziomu wilgoć wytrąca się w najchłodniejszych miejscach, np. na oknie.
Dyfuzja pary wodnej
Przepływ pary wodnej z ośrodka o większym ciśnieniu i temperaturze do ośrodka o niższym ciśnieniu i temperaturze w celu wyrównania ciśnień po obu stronach przegrody. Dyfuzja jest przyczyną przenikania gazów przez ciała stałe, w tym pary wodnej przez niektóre materiały budowlane.
Współczynnik przewodzenia ciepła lambda λ
Określa ilość energii, jaka przepływa przez warstwę materiału o grubości 1m, przy różnicy temperatury po obydwu stronach tej warstwy równej 1K (1°C). Współczynnik przewodzenia ciepła materiału λ [W/(m•K)] jest wielkością charakterystyczną danego materiału i zależy od jego składu chemicznego, porowatości, wilgotności. Im niższa wartość λ tym lepsze właściwości termoizolacyjne. Wartość λ jest deklarowana w dokumentacji materiałów budowlanych, np. karcie technicznej, można ją często znaleźć również na opakowaniu produktu.
Równoważny współczynnik dyfuzji Sd
Równoważna dyfuzyjnie grubość powietrza Sd określa przepuszczalność materiału przez porównanie jego właściwości dyfuzyjnych do oporu dyfuzyjnego powietrza o określonej grubości.
Sd =μ*d {m}
Powietrze stawia opór parze wodnej uzależnionej od grubości warstwy. Im jest grubsza warstwa tym para wodna trudniej przechodzi przez powietrze. Inaczej możemy powiedzieć, że współczynnik Sd charakteryzuje właściwości dyfuzyjne warstwy materiału budowlanego o określonej grubości w ten sposób, że porównuje je do grubości warstwy powietrza o tym samym oporze dyfuzyjnym. Stąd wymiarem tego współczynnika jest metr. Można stwierdzić, że współczynnik oporu dyfuzyjnego μ opisuje dyfuzyjne właściwości materiału np. cegły itd., a równoważna dyfuzyjnie grubość powietrza Sd określa dyfuzyjność konkretnego materiału o konkretnej grubości. W przypadku kilku niejednorodnych materiałów składających się z kilku warstw nie oznacza się μ lecz tylko Sd.
Współczynnik przenikania ciepła „U”
Określa, ile energii (wyrażonej w watach) przenika przez 1 metr kwadratowy przegrody (ściany, dachy, okna, drzwi itp.), gdy różnica temperatury z obu jej stron wynosi 1K (1°C). Za pomocą współczynnika przenikania ciepła „U” określa się izolacyjność termiczną przegrody. Niska wartość współczynnika „U” oznacza, że straty ciepła będą na zadowalającym poziomie. Współczynnik ten zależy od rodzaju i grubości materiału, z którego wykonane są ściany, ale także od charakteru przegrody.