W 2018 roku weszła w życie dyrektywa 2018/844, zmieniającą dyrektywę 2010/31/UE w sprawie charakterystyki energetycznej budynków, która w pakiecie klimatyczno-energetycznym zakładała:

• ograniczenie o 20% emisji gazów cieplarnianych do 2020 roku w stosunku do poziomu z 1990 roku,
• zwiększenie o 20% udziału energii z odnawialnych źródeł w całym zużyciu energii w UE,
• zwiększenie o 20% efektywności energetycznej. 

Nowa dyrektywa 2018/844 określa cele krótkoterminowe do 2030 roku, średnioterminowe do 2040 roku i długoterminowe do 2050 roku i zakłada:

• redukcję emisji gazów cieplarnianych o 80-95% w całej UE w stosunku do poziomu z 1990 roku, 
• zwiększenie efektywności energetycznej budynków – całkowitą dekarbonizację europejskich zasobów budowlanych i przekształcenie istniejących budynków w budynki o niemal zerowym zużyciu energii do 2050 roku. 

W Polsce od 31.12.2020 nowo powstałe budynki muszą spełniać warunki określone w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (załącznik nr 2 – wymagania izolacyjności cieplnej i inne wymagania związane z oszczędnością energii, jednolity tekst Dz. U. z 2019 poz. 1065). Na podstawie obowiązującej dyrektywy Polska zobowiązana została do opracowania Krajowego Planu na rzecz energetyki i klimatu na lata 2021-2030. Plan ten wyznacza cele klimatyczno-energetyczne do 2030 roku:

• 7% redukcji emisji gazów cieplarnianych w sektorze nieobjętym systemem ETS w porównaniu do 2005 roku;
• 21-23% udziału odnawialnych źródeł energii – poziom 23% będzie możliwy po uzyskaniu dodatkowych środków unijnych;
• 14% udziału w odnawialnych źródłach energii w transporcie;
• 1,10% średniorocznego wzrostu udziału OZE w ciepłownictwie i chłodnictwie;
• 23% wzrostu efektywności energetycznej w porównaniu z prognozami PRIMES 2007;
• 56-60% redukcji udziału węgla w produkcji energii elektrycznej.

Zaktualizowana wersja dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (2010/31/EC) nie tylko postawiła bardziej rygorystyczne wymagania nowo powstającym oraz modernizowanym budynkom, ale także podniosła prestiż świadectw charakterystyki energetycznej i wprowadziła do ustawodawstwa definicję budynku o niemal zerowym zużyciu energii.

 „Budynek o bardzo wysokiej charakterystyce energetycznej określonej zgodnie z załącznikiem I. Niemal zerowa lub bardzo niska ilość wymaganej energii powinna pochodzić w bardzo wysokim stopniu z energii ze źródeł odnawialnych, w tym energii ze źródeł odnawialnych wytwarzanej na miejscu lub w pobliżu.”

Od roku 2021 wszystkie nowo powstające budynki powinny być wyłącznie budynkami o niemal zerowym zużyciu energii.
Ten obowiązek został nałożony już w 2019 roku na budynki użyteczności publicznej.

Dom pasywny charakteryzuje się bardzo dobrą efektywnością energetyczną, dzięki czemu jest przyjazny zarówno dla środowiska naturalnego, jak i dla kieszeni właściciela. Dowiedz się, jakie wymogi musi spełniać dom pasywny i dlaczego warto zainwestować w jego budowę.

Idea domu pasywnego jest stosunkowo młoda – pojawiła się pod koniec lat 80. w Niemczech, a początek dał jej dr Wolfgang Feist, późniejszy założyciel słynnego Passive House Institute w Darmstadt. Obecnie idea ta szybko zyskuje na popularności, w szczególności z tego powodu, że stanowi trafną odpowiedź na ekologiczne wyzywania, z którymi mierzy się branża budowlana. Jaka treść kryje się pod pojęciem domu pasywnego?

Co to jest dom pasywny i jakie są jego główne cechy?

Zgodnie z definicją domu pasywnego, jest to obiekt, w którym łączne zapotrzebowanie na energię w skali roku wynosi nie więcej niż 15 kWh/m². Dla porównania za domy energooszczędne oficjalnie uznaje się budynki, w których roczne zużycie energii wynosi mniej niż 70 kWh/m². By dom osiągnął charakterystykę właściwą dla domu pasywnego, niezbędne jest zastosowanie zaawansowanych rozwiązań, które umożliwiają radykalne zminimalizowanie ilości energii wykorzystywanej podczas jego użytkowania oraz pozwalają wyeliminować tradycyjne źródła energii w postaci np. centralnego ogrzewania (tzw. źródła aktywne). Z założenia w domu pasywnym korzysta się wyłącznie z naturalnych, odnawialnych źródeł energii, takich jak energia słoneczna lub energia generowana przez użytkowników budynku i pracujące w nim urządzenia – są to tzw. źródła pasywne, od których pochodzi nazwa „dom pasywny”.

Budynek pasywny musi spełniać szereg innych kryteriów, które mają znaczący wpływ na osiągnięcie i utrzymanie odpowiedniego poziomu rocznego zużycia energii.

Jakie technologie są wykorzystywane w budowie domów pasywnych?

Cechą wyróżniającą domy pasywne, czyli obiekty o wyjątkowo niskim zapotrzebowaniu na energię, jest solidna, szczelna warstwa ocieplenia budynku. Na rynku dostępne są różne materiały do wykonywania izolacji w domach pasywnych (np. odpowiedni styropian czy poliuretanowa pianka natryskowa) oraz technologie skutecznie przeciwdziałające powstawaniu mostków termicznych w przegrodach zewnętrznych. Przykładem tego typu technologii jest Soudal Window Installation (SWI) – opracowany przez firmę Soudal system do montażu stolarki otworowej w warstwie termoizolacyjnej (przed  licem ściany konstrukcyjnej), który daje gwarancję uzyskania najwyższej izolacyjności cieplnej złącza okiennego. W Soudal Window Installation okno montowane jest bezpośrednio na specjalnej ramie SoudaFrame SWI, wykonanej z materiału GFPR (tworzywa sztucznego wzmocnionego włóknem szklanym). SoudaFrame SWI jest wyjątkowo wytrzymała, lekka i wyróżnia się bardzo niskim przewodnictwem cieplnym. Składa się z cienkich elementów w kształcie litery L, które gwarantują szczelne połączenie ramy z warstwą ocieplenia. Instalując okno bezpośrednio na ramie GFPR, możemy znacznie zminimalizować liczbę metalowych łączników, które najczęściej odpowiadają za powstanie mostków cieplnych wokół stolarki, a co za tym idzie – złącze okienne osiąga doskonałe parametry izolacyjności termicznej. Do ważnych zalet Soudal Window Installation należą również:

• możliwość stosowania SWI w przypadku wszystkich typowych profili okiennych,
• możliwość stosowania SWI w nowych oraz modernizowanych budynkach,
• możliwość precyzyjnego dopasowania wymiarów ramy SoudaFrame SWI do wielkości otworu okiennego,
• łatwy montaż ramy, który w razie potrzeby sprawnie wykona jedna osoba.

Skuteczność Soudal Window Installation została sprawdzona w restrykcyjnych testach. System ten spełnia surowe wymagania stawiane technologiom odpowiednim do stosowania w domach pasywnych i uzyskał certyfikat Passive House Institute.

Co istotne, po mechanicznej instalacji stolarki, złącze okienne należy zabezpieczyć przed działaniem wilgoci zgodnie z zasadami szczelnego montażu okien Soudal Window System (SWS), z którym SWI jest w pełni kompatybilny. W systemie SWS uszczelnienie miejsca styku okna ze ścianą zewnętrzną składa się z trzech ściśle współpracujących ze sobą warstw:

• pianki montażowej, która pełni funkcję izolatora termicznego (warstwa środkowa),
• materiałów paroszczelnych, tj. wewnętrznych taśm okiennych SWS lub płynnych membran Soudatight, które chronią piankę przed działaniem wilgoci ze strony pomieszczeń (warstwa wewnętrzna),
• materiałów paroprzepuszczalnych, tj. zewnętrznych taśm okiennych SWS lub płynnych membran Soudatight, które zabezpieczają piankę przed działaniem wilgoci, wody opadowej i innych czynników atmosferycznych ze strony otoczenia budynku, umożliwiając jednocześnie odprowadzenie pary wodnej ze złącza okiennego na zewnątrz (warstwa zewnętrzna).

Dzięki zastosowaniu systemu SWS materiał izolacyjny w postaci pianki poliuretanowej nie ulega degradacji na skutek zawilgocenia i wokół stolarki nie powstają mostki termiczne, które mogłyby generować duże straty ciepła w budynku przez okna.

Czy domy pasywne są ekonomicznie opłacalne?

Koszt budowy domu pasywnego jest mniej więcej 10-20% wyższy w porównaniu do kosztu budowy domu standardowego. Jest to jednak inwestycja zdecydowanie opłacalna: dzięki oszczędności energii w trakcie eksploatacji obiektu, na zwrot dodatkowych wydatków, jakie musimy ponieść w punkcie wyjścia w przypadku budowy domu pasywnego, możemy liczyć w przeciągu około 5-10 lat od realizacji inwestycji.

Jakie są wyzwania związane z projektowaniem i budową domu pasywnego?

Wyższe koszty początkowe nie są, oczywiście, jedynym wyzwaniem, z jakim musimy się zmierzyć przy budowie domu pasywnego. Na uwadze warto mieć również wymagania dotyczące usytuowania i projektu budynku. Ponieważ w domu pasywnym jednym z głównych źródeł energii jest energia słoneczna, działka nie może być zacieniona. Bryła budynku powinna odznaczać się maksymalną prostotą, a pomieszczenia należy rozplanować w taki sposób, by poziom ich nasłonecznienia o danej porze dnia był adekwatne do funkcji (np. zlokalizowanie sypialni w południowej części budynku narazi mieszkańców na przegrzanie pomieszczenia w godzinach porannych w sezonie letnim i obniży jakość ich snu).

Jakie korzyści środowiskowe i zdrowotne niesie za sobą życie w domu pasywnym?

W prawidłowo zaprojektowanym i zbudowanym domu pasywnym panuje bardzo korzystny dla człowieka mikroklimat. Optymalna temperatura wewnątrz pomieszczeń, wysoka jakość powietrza i odpowiedni poziom wilgotności znacząco podnoszą komfort użytkowania budynku, a w rezultacie również komfort życia mieszkańców. Ponadto dom pasywny jest wyjątkowo przyjazny dla środowiska naturalnego, przyczyniając się do minimalizacji zużycia cennych surowców oraz redukcji emisji szkodliwych substancji.